Μια από τις πιο όμορφες πλευρές της μουσικής είναι αυτή με τις ιστορίες που κρύβονται πίσω από μια συνεργασία. Ειδικά στον ευρύτερο χώρο της δημιουργικής αυτοσχεδιαστικής μουσικής, ο οποίος βρίθει από τέτοιες ιδιαίτερες ιστορίες. Μια από αυτές αφορά στο καλλιτεχνικό σμίξιμο του Σουηδού με Κυπριακή καταγωγή πιανίστα Joel Lyssarides με τον Έλληνα σολίστ του μπουζουκιού Γεώργιο Προκοπίου, από το οποίο προέκυψε ο εξαιρετικά ενδιαφέρον δίσκος «Arcs & Rivers» που κυκλοφορεί από την παγκοσμίου εμβέλειας δισκογραφική εταιρεία ACT.

Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε άλλη περίπτωση καταγραφής του μπουζουκιού σε δισκογραφική δουλειά που ανήκει στον χώρο της τζαζ, πέρα από αυτή του ιστορικού πλέον άλμπουμ του Αμερικανού σαξοφωνίστα PhilWoods «Greek Cooking» (Impulse Φεβρουάριος 1967) στο οποίο έκλεψε την παράσταση ο σολίστ του μπουζουκιού Ιορδάνης Τσομίδης. Ίσως εκείνοι που γνωρίζουν καλύτερα τις ιστορικές καταγραφές της δισκογραφίας να μας διορθώσουν αν έχουμε κάνει λάθος. 57 χρόνια μετά, σε εντελώς διαφορετικό κλίμα και εποχή, έρχεται ο Γιώργος Προκοπίου να ξαναβάλει το κατ΄εξοχήν ελληνικό λαίκό μουσικό όργανο στον παγκόσμιο χάρτη της δημιουργικής αυτοσχεδιαστικής μουσικής. Γεννημένος στην Αθήνα και κάτοικος Στοκχόλμης εδώ και λίγο καιρό, ο Προκοπίου κέντρισε το ενδιαφέρον του Λυσσαρίδη από μια συναυλία προς τιμήν του Μίκη Θεοδωράκη το φθινόπωρο του 2022, στην οποία ήταν σολίστ και έτυχε να την παρακολουθήσει από την τηλεόραση ο Λυσσαρίδης. Ο Κυπριακής καταγωγής πιανίστας λέει χαρακτηριστικά οτι «ανέκαθεν μου άρεσε η ελληνική μουσική και τελευταία ψαχνόμουν με το μπουζούκι. Μάλιστα μέσα στην πανδημία αγόρασα ένα όργανο κι άρχισα να μαθαίνω. Μόλις είδα την συναυλία στην τηλεόραση, έψαξα να βρώ τον Γιώργο. Δυο μέρες μετά, έμαθα οτι έχει ενα λαιβ σε ενα γειτονικό μου ξενοδοχείο». Κάπως έτσι ξεκίνησαν όλα. Οι δυο μουσικοί με κοινές ρίζες και πολιτισμικές καταβολές, γνωρίστηκαν από μια ευτυχή συγκυρία και  μπόρεσαν αμέσως να βρουν δάιυλο επικοινωνίας. Δοκίμασαν πράγματα, τζάμαραν αρκετές φορές και δοκίμασαν ναπάιξουν ζωντανά για πρώτη φορά σαν ντουέτο το καλοκαίρι του 2023. Το «πείραμα» πέτυχε απόλυτα, οι συναυλίες συνεχίστηκαν και το στούντιο ήρθε ως φυσικό επακόλουθο, αφού οι δυο μουσικοί μπήκαν στη διαδικασία να συνθέσουν ειδικά για το ντουέτο τους.

Στο «Arcs & Rivers» βρίσκουμε δέκα συνθεσεις, συνολικής διάρκειας 41 περίπου λεπτών. Τρεις συνθέσεις ανήκουν στον Λυσσαρίδη, τρεις στον Προκοπίου, ενώ άλλες τρεις γράφτηκαν από κοινού. Το άλμπουμ ολοκληρώνεται με την μοναδική μη πρωτότυπη σύνθεση που περιέχεται σε αυτό, ένα άκρως εορταστικό κομμάτι του δεξιοτέχνη του μπουζουκιού Στέλιου Ζαφειρίου, το οποίο είναι και το μονο που έχει ηχογραφηθεί ζωντανά σε μια συναυλία του ντουέτου στο Βερολίνο, με τις αποθεωτικές αντιδράσεις του κοινού να κλείνουν ένα άκρως ενδιαφέρον και γοητευτικό άλμπουμ που κυριαρχείται από νοσταλγική διάθεση, κινηματογραφική αισθητική και λίγο από «άρωμα Ελλάδας». Το ποια θέση μπορεί να έχει το μπουζούκι στην σύγχρονη τζαζ μουσική, η το πως μπορεί να εξηγηθεί μουσικολογικά το «Arcs & Rivers», δεν είμαστε εμεις αυτοί που θα το κρίνουν. Εμείς, μπορούμε απλά να μιλήσουμε για μια δισκογραφική δουλειά που μας άγγιξε και μας συγκίνησε. Συνθέσεις όπως οι δυο ομότιτλες («Arcs» και «Rivers»), το «Anamnesis» και το «Lyssarides Lament» με την ταξιδιάρικη, μελαγχολική τους διάθεση κερδισαν με τη μια το αυτί μας κι απέδειξαν οτι το ηχόχρωμα του μπουζουκιού δεν είναι καθόλου ξένο με την «ευρωπαϊκή» αισθητική. Στα πιο «οικεία» προς τα ελληνικά ακούσματα «Α Night in Piraeus» και «Kamilieriko Road», συναντάμε μια πειραματική όσο κι εξωστρεφή διάθεση, η οποία κορυφώνεται με το «Zafeiriou Solo» που ολοκληρώνει το δίσκο και στο οποίο αναφερθήκαμε πιο πάνω.  Είναι ενδιαφέρον να δούμε αν το άλμπουμ αυτό ακουστεί και ταξιδέψει παντού και ποιά θα είναι η συνέχεια της συνεργασίας των δυο καλλιτεχνών. Όπως και να έχει, το μπουζούκι ξαναμπαίνει δειλά δειλα στο χάρτη της αυτοσχεδιαστικής μουσικής πανευρωπαϊκά, με το δείγμα γραφής του «Arcs & Rivers» να είναι τουλάχιστον ενδιαφέρον. Απομένει να δούμε το αποτύπωμα που θα αφήσει, το οποίο προσωπικά ευχόμαστε να είναι ανεξίτηλο. Το οτι το ντουέτο κέρδισε την εμπιστοσύνη των ανθρώπων της δισκογραφικής ACT, είναι σίγουρα σημαντικό και αποτελεί εφαλτήριο για να γινει η μουσική του γνωστή. Η πορεία θα δείξει για τα υπόλοιπα.

Το άλμπουμ «Arcs & Rivers» των Joel Lyssarides και Γεωργίου Προκοπίου κυκλοφορεί στις 27/9/2024 από την ACT.